Dachy ze słomy i dachy z trzciny na Podlasiu w wieku XIX
Podlaska wieś XIX wieku słynie z malowniczego budownictwa. To właśnie dachy ze strzechy stanowią o swoistości ówczesnej architektury.
Niegdyś strzecha wykonywana była głównie ze słomy żytniej, obecnie surowiec ten wyparty został przez trzcinę- trwalszą, mniej palną, odporną na gnicie. Słoma na strzechę koszona była wcześnie- jeszcze zielona. Dokładne oczyszczenie i wymłócenie kłosów z ziaren pozwalało uniknąć gryzoni, które mogłyby zniszczyć słomiany dach.
Na chaty, obory i stodoły o uprzednio przygotowanej więźbie dachowej (szkielet dachu) przybijano łaty (poziome żerdzie), do których następnie mocowane były kuliki słomy. Kulik słomy to przedzielony na dwie równe części przekręcone względem siebie o 360° snopek. Mocowanie kulików na dachu nazywane było poszywaniem strzechy.
Wielkość i aparycja podlaskiego domu oraz gospodarstwa uzależniona była oczywiście statusem materialnym właścicieli. Niemniej, nawet niewielkie chłopskie chatki ze strzechowym dachem, które zachowały się do dziś, przyciągają swą urokliwością. Nic więc dziwnego, że fenomen dachów ze strzechy przetrwał próbę czasu.
